Su barrancu de s'empatia

(Tomasz Kurianovicz: Donald Trump: die Hürde der Empathie - Zeit Online)


  In su lìburu po is abisitadoris de Jad Vaschem Donald Trump ddoi at scritu ca su sacràriu de s'olocàustu est "stravanau". Ita nosi narat su scioberu de custu fueddu apitzu de s'intelligèntzia emotzionali sua?

  E ita si-ndi podit nai de unu presidenti chi abisitat unu sacràriu po ebreus assassinaus in Israeli e apustis no agatat modu mellus de si furriai che de ndi caciai unas cantu banalidadis cruas pedralis? Aici at fatu D. Trump, chi apustis de sa bisita sua in Jad Vaschem, in su lìburu de is òspitis de su santuàriu at scritu is fueddus afatantis: «Est onori mannu a essi innoi cun totu is amigus mius (...). Diaderus stravanau + no mi-ndi-dd'apu a scaresci mai.»

  Sa sceda de fueddus strambecus de Trump at atrupelliau finsas repubricanus israelianus. Su fueddu americanu amazing (stravanau) chi at scioberau su presidenti americanu po descriri su santuàriu de s'olocàustu (comenti àterus faint chistionendi de mercaus e de campus sportivus), spricat no scéti s'incompetèntzia sua de no sciri stimai cun sensibilidadi situatzionis sensìbilis, ma finsas, po su chi bieus, s'incapatzidadi de empatia basali de Trump.

  Unas cantu oras innantis de s'abisita a Jad Vaschem, candu si funt spainadas is novas de s'atentau de Manchester chi at portau a crumpius e manifestadas de dolori, Trump at fatu biri una borta in prus sa sensibilidadi arraspiosa chi portat aìnturu de piturras, narendi ca a is atentadoris preferit a no ddus tzerriai terroristas, benisì "perdidoris", duncas fallius. Custa trassa arretòrica pariat chi fessit una tenta po minuspretziai sa dinnidadi de is terroristas e nci-ddus intregai a s'arrenconi de is perdidoris de sa stòria.

  A berus at impiticau sa brutalidadi de sa situatzioni e at marcau unu càmbiu àspidu de arregistru in sa lìngua: aillargus de un'arretòrica de s'arrexonu de stadu po lompi a una lìngua de negòtzius, aundi si scioberat intra de bincidoris e fallius. E custu est problemàticu. Difatis po meda tempus fiat prus che naturali ca su presidenti americanu, apustis de sa giura a sa costitutzioni, no chistionàt prus che a personi privada o che a faineri, ma che a figura istitutzionali.

Superlativus e simplificaduras

  Po nci liscinai in custu rolu nci bolit una capatzidadi siat emotzionali che intelletuali chi Trump nuncas at tentu. Chistionat che a presidenti e giai sèmpiri perou s'arreferit a issu etotu: s'identidadi sua de faineri famau chi manixat lìburus de abisitadoris e decretus de leis che a billetus cun sa frima sua apòrrius fui-fui. Parit chi Trump biat s'impreu cosa sua che a unu trofeu invècias che a un'arresponsabilidadi. Nd'ant arrexonau meda apitzus de su contu ca s'Ego suu etotu ddi ponit barrancus e sa capatzidadi manchedda sua de si cuntzentrai.

  Perou su chi faint a cumprendi is cumentus apitzus de Jad Vaschem e de s'atentau terrorìsticu britànnicu no est sa farta intelletuali de Trump, ma sa scassesa sua de intelligèntzia emotzionali. Custa "Intelligèntzia", a parri de is psicòlogus, est s'abilesa «de intendi (pretzisamenti) is sentidus cosa sua e de is allenus, de ddus cumprendi e manixai». Pròpiu su chi est traballosu po issu: a cumprendi is sentidus de is àterus e agradessi su càmbiu de rolu chi s'impreu istitutzionali esigit de issu atraessu sa costitutzioni. In d-una dii de spramus che custa ndi stupat particularmenti craru.

  Su filòsofu Ludwig Wittgenstein una borta at nau: «Is làcanas de sa lìngua mia funt is làcanas mias de su mundu.» Chini analizat sa lìngua de Trump, s'acatat de cantu est modesta e cincinada. Linguistas de sa Carnegie Mellon University dd'ant fatu e nd'ant bogau a pillu ca perun'àteru presidenti teniat unu lèssicu aici piticu che a su de Trump. S'inflatzioni in s'imperu de is fueddus amazing e beautiful, great e fantastic inditant s'incapatzidadi sua de si ponni faci apari cun sa realidadi, de si cunfrontai cun issa e de interagiri cun issa me in is protzessus de comunicatzioni. S'imperu de agetivus globalis chi no nant nudda o de cuntzetus impressius comenti sa "+" invècias de "e" parit chi siant is ùrtimas solutzionis arretòricas de un'òmini chi, prus càrrigu de su chi podit baliai, cun superlativus e simplificaduras circat artifitzialmenti de no fai acostai tropu a issu sa cumplessidadi de su mundu.

  Medas bortas su cumportamentu de Trump ddu cunfrontant cun su de is pipieddus ma, castiendi beni, est un'ingiustìtzia. Finsas pipius sciint a comenti si depint cumportai candu una situatzioni dd'esigit. Mali chi andit, issus sighint intuitivus su consillu de Ludwig Wittgenstein, chi aciungit: «De su chi no si sciit chistionai, tocat a si-ndi citiri.» Perou finsas abarrai mudu, assumancu me in is prus situatzionis punciudas de sa vida, est un'indìtziu de empatia.



Donald Trump: die Hürde der Empathie - Zeit Online

Nessun commento:

Powered by Blogger.